Khuyết điểm trầm trọng trong chính sách thuế quan (tariffs) của Hoa Kỳ.

LS Đào Tăng Dực

Trong posting trước, tuy tôi ủng hộ chính sách thuế quan của Hoa Kỳ dưới sự lãnh đạo của TT Trump đối với TQ, nhưng tôi cũng có nêu khuyết điểm trầm trọng của chính sách này.

Đó là thuế quan nên chỉ nhắm vào TQ và các quốc gia độc tài, đối thủ của HK, không nên một lượt đánh thuế cả đối thủ lẫn đồng minh.

Khuyết điểm này trầm trọng không khác gì khuyết điểm của Đức Quốc Xã khi đánh cả Pháp phía Tây lẫn Liên Xô phía Đông, hoặc Phát Xít Nhật khi đánh cả Trung Hoa phía Tây lẫn Hoa Kỳ phía Đông, trong thế chiến Thứ Nhì.

Hoa Kỳ tuy là siêu cường số một thế giới, nhưng không thể “cân” cả thế giới.

Hậu quả là những đồng minh thân cận của HK như Nam Phi, Brazil, Ấn Độ và gần đây nhất là Nhật Bản đã dứt khoát xích lại gần hơn TQ vì không còn tin tưởng rằng quyền lợi quốc gia của họ còn nằm trọn vẹn với HK. Các chỉ dẫn cho thấy Canada và Nam Hàn cũng đang xét lại vị trí của họ.

Brazil và Ấn Độ đã là thành viên sáng lập của khối BRICS gồm Brazil, Russia, India và South Africa và sự chuyển dịch từ đồng minh thuộc khối dân chủ phe HK sang thân thiên với TQ, tuy đáng tiếc nhưng dễ hiểu hơn là Nhật Bản. Nhật vốn là đồng minh lâu đời của HK và đang nằm dưới cái dù nguyên tử bảo vệ của HK. Sự thay đổi chính sách của Nhật Bản, xích gần TQ hơn, dưới sự lãnh đạo của Tân Nữ Thủ Tướng Takaichi là một sự chấn động địa chính trị quan trọng.

Cả Ấn Độ lẫn Nhật Bản cùng với HK và Úc là thành viên của liên minh Tứ Cường (QUAD) muốn bao vây và giới hạn sự bành trướng của TQ tại Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương. Liên minh này đang rạn nức trầm trọng vì hậu quả thuế quan.

Các quốc gia như Brazil, Ấn Độ, Nhật Bản cảm thấy các biện pháp thuế quan của HK gây thiệt hại nặng nề cho nền kinh tế quốc gia họ và TQ cho họ nhiều quyền lợi hơn. Brazil thì bán nông phẩm cho TQ, Ấn Độ được TQ cho mua đất hiếm và sản phẩm công nghệ cao. Nhật bản đã đầu tư rất nhiều vào thị trường TQ và muốn đứng trung lập giữa TQ và HK chứ không muốn nghiên hẳn về HK như trong quá khứ, vì HK áp thuế quá nặng và yêu cầu đầu tư quá cao đối với nền kinh tế bấp bênh của họ.

Nếu tình trạng này kéo dài, Mexico, Canada và ngay cả khối EU cũng sẽ duyệt lại quan hệ của họ đối với Hoa Kỳ, nhất là trong bối cảnh TQ giới hạn xuất cảng đất hiếm (một nhu liệu TQ hầu như độc quyền vô cùng trọng yếu cho nền kỹ nghệ của thế kỷ 21) nhằm đặc biệt đến HK và các quốc gia đối thủ khác. Trong ban giao quốc tế, đối với các nước dân chủ, chỉ có quyền lợi quốc gia là quan trọng. Đối với các nước độc tài như VN và TQ, chỉ có quyền lợi của tập thể cai trị là quan trọng. Những yếu tố khác chỉ là phụ thuộc.

Chính phủ Hoa Kỳ cần duyệt lại chính sách thuế quan của mình đối với các đồng minh ASAP nếu không nói là khẩn cấp.