Tu chính chương IX của Hiến Pháp vào năm 2025 có thay đổi bản chất độc tài của Hiến Pháp 2013 hay không?

Luật sư Đào Tăng Dực

Trong năm 2025, một sự kiện vô cùng quan trọng đã xảy ra trong guồng máy chính quyền CSVN liên hệ đến tu chính Hiến Pháp 2013 và câu hỏi được đặt ra là:

1.    Mục đích của sự tu chính hiến pháp là gì? Và

2.    Liệu sự tu chính này có giảm bớt phần nào bản chất độc tài của chế độ hay không?

Theo chỉ thị của đảng CSVN một nghị quyết được Quốc hội Việt Nam thông qua ngày 12/6, thì từ ngày 1/7, Việt Nam chính thức giảm số đơn vị hành chính cấp tỉnh từ 63 xuống còn 34, thông qua việc sáp nhập và tái cấu trúc địa giới hành chính của chính quyền địa phương trên toàn quốc.

Số lượng xã sau sáp nhập

• Trước cải cách: 10.035 xã, phường, thị trấn
• Sau cải cách: Còn lại 3.321 đơn vị hành chính cấp xã

Tổng cộng 696 đơn vị cấp huyện bị giải thể, bao gồm:

-       Tất cả các đơn vị này sẽ chấm dứt hoạt động và không còn là cấp hành chính chính thức.

-       Mô hình chính quyền địa phương sẽ chuyển từ 3 cấp (tỉnh – huyện – xã) sang 2 cấp (tỉnh – xã) mà thôi.

Khoảng gần 300,000 công viên chức và công an các cấp huyện và xã sẽ phải tái bố trí, tinh giản hoặc chuyển đổi vị trí việc làm.

Đây không phải thuần là cải tổ hành chánh chân chính mà trong bản chất là một thủ thuật chính trị để củng cố quyền lực của phe công an và loại bỏ các thành phần đối lập thuộc các nhóm đối thủ của Tô Lâm.

Câu hỏi đặt ra là: Sự cải tổ hành chánh này liên hệ như thế nào đến cấu trúc Hiến Pháp 2013 của CSVN?

Dĩ nhiên Quốc Hội CSVN đã phải tu chính một số điều khoảng HP hầu cho phép sự cải tổ này trên nguyên tắc.

Đó là tu chính một số điều khoản trong Chương IX  về Chính quyền địa phương của Hiến pháp 2013.

Điều 110 (sửa đổi) – Cấp hành chính

Chính quyền địa phương được tổ chức ở cấp tỉnh và cấp xã. Bỏ hẳn cấp huyện khỏi hệ thống hành chính.

Điều 111 (sửa đổi) – Hội đồng nhân dân

Hội đồng nhân dân được tổ chức ở cấp tỉnh và cấp xã, bỏ đi cấp huyện. Khi nói đến cấp tỉnh, có nghĩa là bao gồm các thành phố trực thuộc trung ương như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng, Cần Thơ.

Điều 112 (sửa đổi) – Ủy ban nhân dân

Ủy ban nhân dân do Hội đồng nhân dân cùng cấp bầu cũng sẽ hủy bỏ cấp huyện, chỉ còn cấp tỉnh và xã.

Riêng Điều 113 là mới quy định về Đặc khu hành chính

Chính quyền địa phương có thể tổ chức đặc khu hành chính tại một số đơn vị cấp xã có vị trí chiến lược, kinh tế đặc thù.

Điều 114 (sửa đổi)  về Nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương liên hệ:

-       Quản lý hành chính, kinh tế – xã hội, quốc phòng – an ninh tại địa phương.

-       Quyền con người, quyền công dân.

-       Thực hiện phân cấp, ủy quyền.

Và Điều 115–117 (sửa đổi) về Tổ chức và hoạt động nhất là liên hệ đến các đơn vị hành chính đặc thù.

Câu hỏi tiếp theo của chúng ta là: Liệu sự tu chính HP này có phần nào giảm bớt tính độc tài toàn trị của chế độ hay không? Tại sao?

Câu trả lời oái ăm là:

Sự cải tổ thay vì làm giảm bớt tính độc tài lại càng làm tăng tính độc tài nhất là yếu tố công an trị. Mục tiêu của TBT Tô Lâm là loại bỏ những thành phần đảng viên cán bộ không thân thiện với phe công an trong guồng máy chính quyền

Những yếu tố độc tài quan trọng vẫn còn duy trì trong HP như:

- Điều 4 HP quy định độc tài đảng trị.

- Quyền sở hữu và sử dụng đất đai trên thực tế nằm trong tay đảng

- Doanh nghiệp nhà nước vẫn là thành phần chủ đạo cho nền kinh tế

- Công an và quân đội là 2 lực lượng vũ trang bảo vệ đảng và nhà nước nhưng trong thực tế lực lượng công an vẫn lấn lướt quân đội và trên đà củng cố them quyền lực cho công an.

- Điều quái đản nữa là nguyên tắc “tập trung dân chủ” là một nguyên tắc riêng của đảng CSVN, trong nội quy của đảng được hiến định hóa trong HP 2013 để áp đặt lên toàn nhân dân VN.

Để hiểu biết thêm các điều khoản độc tài toàn trị nêu trên chúng ta có thể vắn tắc như sau:

1.    Điều 4HP như mọi người đều rõ, trao quyền lãnh đạo tuyệt đối và vĩnh viễn cho CSVN. Đây là một điều khoản vô cùng phi dân chủ mà các chế độ CS học hỏi từ chế độ Đức Quốc Xã của Hitler.

2.    Điều 53 – Sở hữu đất đai

“Đất đai, tài nguyên nước, tài nguyên khoáng sản, nguồn lợi từ biển, vùng trời, tài nguyên thiên nhiên khác và các tài sản” tuy thuộc sở hữu toàn dân trên lý thuyết, nhưng trong thực tế do “Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý.” Có nghĩa là Đảng CSVN thực sự làm chủ.

3.    Điều 54 – Quyền sử dụng đất

Đất đai cũng vậy, là tài sản công thuộc sở hữu toàn dân nhưng do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý.
Có nghĩa là tuy danh từ hoa mỹ nhưng Đảng là chủ đất và nhân dân là kẻ thuê đất.

4.    Điều 51 – Chế độ kinh tế

“Nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa với nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế; kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo.” Có nghĩa là Đảng CSVN vẫn nắm trong tay phần lớn nền kinh tế hầu dung túng cho cán bộ tham nhũng tận răng và lũng đoạn kinh tế.

5.    Chương IV – Bảo vệ Tổ quốc

Chương này gồm các điều từ Điều 64 đến Điều 67, trong đó:

Thay vì quân đội là lực lượng duy nhất được coi là lực lượng vũ trang bảo vệ tổ quốc như tại các quộc gia dân chủ và công an chỉ là lực lương duy trì an ninh trật tự xã hội, thì HP 2013 lại quy định quốc gia có 2 lực lượng vũ trang đồng thời có nhiệm vụ hiến định ngang nhau để bảo vệ tổ quốc. HP hầu như trao nhiều quyền lực cho công an, củng cố chế độ công an trị và công an trên thực tế lấn lướt cả quân đội.

8. Điều 8 – Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước

HP khắc ghi một cách vô cùng lạ lùng: “Nhà nước được tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân chủ.”

Lạ lùng là vì đây cũng là Định nghĩa trong nội quy và thực tiễn của Đảng CSVN

Nguyên tắc tập trung dân chủ là nguyên tắc tổ chức cơ bản của Đảng Cộng sản Việt Nam, để thể hiện tính độc tài của Đệ Tam Quốc Tế của Lê Nin.

Tập trung dân chủ tóm lại là :

Cấp dưới bầu chọn cấp trên, nhưng một khi cấp trên đã bầu chọn thì mệnh lệnh từ cấp trên là tuyệt đối và không thể bàn cãi.

Nguyên tắc này giúp CSVN thống nhất nội bộ, tiêu diệt mọi đối lập, thống nhất giang hồ muôn năm trường trị và dĩ nhiên vô cùng phi dân chủ.

8 điều nêu trên, cùng với nhiều yếu tố khác trong HP 2013, chứng minh rằng sự tu chính HP của Tô Lâm hòan toàn vì muốn thâu tóm quyền lực cho phe công an và không hề giảm đi tính độc tài toàn trị của chế độ.